środa, 18 stycznia 2023

"Judasz" Amos Oz

 Rok pierwszego wydania: 2014

Ocena: 5,5/6



Przełom lat 50-tych i 60-tych XXw. Jerozolima przedzielona murem. Dwudziestokilkuletni Szmuel rzuca studia, gdyż ojciec po plajcie firmy nie jest w stanie dalej finansować jego nauki. Przerywa też pisanie obiecującej pracy magisterskiej na temat Jezusa w oczach Żydów. Po wielu latach związku rzuca go dziewczyna, która wychodzi za mąż za byłego faceta...Po tylu porażkach Szmuel, w poszukiwaniu samotności i spokoju, decyduje się na podjęcie pracy jako "osoba do towarzystwa" niepełnosprawnego staruszka. W zamian za zamieszkanie i skromne wyżywienie ma spędzać z podopiecznym kilka popołudniowo-wieczornych godzin i po prostu z nim rozmawiać.

W ten sposób Szmuel trafia do tajemniczego domku na końcu jednego z jerozolimskich zaułków. I tu na dobrą sprawę kończy się akcja ;) a zaczynają filozoficzno-religijno-polityczno-życiowe rozmowy. Ale za to jakie są te rozmowy! Mężczyźni spierają się w temacie zdrady, sensu wojny, polityki Ben Guriona, historii Żydów, roli Judasza w dziele Zbawienia. 

Dawnym właścicielem domu okazuje się Szealtiel Abrabanel, który za swoje poglądy w temacie zasadności wojny i istnienia Izraela zostaje uznany za zdrajcę. Abrabanel był przekonany, że możliwe jest pokojowe współistnienie Żydów i Arabów na jednym terenie, a ideę tworzenia państw uważał za bezzasadną. Krytykował fakt, że ściągający z całego świata po Holokauście Żydzi traktują Palestynę jako miejsce sobie należne, tym samym traktując jak obcych tych, którzy na tej ziemi trwali od pokoleń. Z piętnem hańby i zdrady, Abrabanel spędza ostatnie lata życia izolując się od świata we własnym pokoju. Przez jakiś czas toczył jeszcze spory z Waldem, przerwane jednak brutalną śmiercią Michy, syna jednego, a zięcia drugiego.

W międzyczasie w tle pojawia się była synowa Walda, córka Abrabanela i żona Michy - Atalia, niemal dwa razy starsza od Szmuela. Kobieta fascynuje go od pierwszych chwil, a jej tajemniczość, niedostępność i wyrachowanie tylko podsyca uczucia studenta. Atalia nosi jednak w sercu i pamięci obrazy i myśli, które nie dają jej zasnąć ani zaufać żadnemu mężczyźnie.

Nie jestem w stanie określić, czym tak bardzo mnie ta powieść zachwyciła...Klimatem? Tematyką? Językiem? Niektóre dyskusje ciągną się przez kilka stron, jednak przytaczane argumenty były dla mnie  nie raz ciekawe, odkrywcze, nowatorskie, wnoszące nową wiedzę, zwłaszcza jeśli chodzi o historię Izraela. Temat piętna zdrajcy na długi czas zasiał rozważania w mojej głowie. 

Na koniec cytat: 

"Każdy, kto jest gotów się zmienić, kto ma śmiałość się zmienić, zawsze będzie uważany za zdrajcę przez tych, którzy nie są zdolni do jakiejkolwiek zmiany, śmiertelnie się jej boją, nie rozumieją jej i żywią do niej niechęć." 

Powieść wpisuje się w podjęte znów w nowym roku wyzwanie Podróż dookoła świata.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz